Verre geschiedenis van de nabije omgeving
ARCHEOLOGIE
Bron: Website Gemeente Wageningen
Archeologische vondsten tonen aan dat er al in de prehistorie sprake is van menselijke activiteit op het grondgebied van de huidige gemeente Wageningen. De oudste vondsten zijn gedaan bij de Stadsbrink, waar enkele skeletten uit de Vroege Steentijd (5000 jaar v. Chr.) zijn gevonden. Op andere plaatsen zijn ook sporen uit de Bronstijd (1500 v. Chr.) en de Vroege ijzertijd (800 tot 500 v. Chr.) gevonden. Er zijn echter geen bewijzen dat het om één of meer vaste nederzettingen gaat. Waarschijnlijk zijn die hier pas in de vroege middeleeuwen ontstaan.
In de twintigste eeuw werd een groot grafveld gevonden bij de Diedenweg, waar vanaf het einde van de 4de eeuw tot het einde van de 9de eeuw mensen zijn begraven.
GRAFHEUVELS
Bron: Kenniscentrum van Expo-oer
Op de Wageningse berg bij Wageningen zijn tot nu toe 13 grafheuvels door ons bezocht en in kaart gebracht. Sommige grafheuvels liggen bij elkaar en andere wat verder weg. Daartoe zijn de grafheuvels verdeeld in 6 aparte locaties.
STAD WAGENINGEN
Bron: permanente expositie Casteelse Poort
Wageningen is van oudsher een geschikte plaats geweest om te leven. Het museum documenteert vijfduizend jaar plaatselijke historie. Maar Wageningen ligt ook op een strategisch belangrijke plek. Zo kende het de eeuwen door veel strijd en oorlogsgeweld. De eerste bewoners vonden vruchtbare grond tussen twee stuwwallen uit de ijstijd - de Grebbeberg en de Wageningse berg - en met de Rijn voor de deur beschikten ze over een uitstekende verbinding naar elders. Vanwege zijn strategische ligging kreeg Wageningen al in 13e eeuw stadsrechten. Karel van Gelre bouwde kort na 1500 een kasteel ter versterking van de stad. Een imposante maquette van het 17e-eeuwse Wageningen met zijn gracht, stadsmuur, torens en kasteel vormt het middelpunt van de historiezaal van het museum. De maquette is gebouwd naar de panoramakaart van Geelkercken (1654), destijds de officiële cartograaf / landmeter van Gelre.
DE WAGENINGSE GESCHIEDENIS
De Wageningse geschiedenis in jaartallen nu in de nieuwe tijdsindeling voor geschiedenis. In plaats van de klassieke indeling in vijf tijdvakken, van prehistorie tot de moderne tijd, nu in tien tijdvakken.
de 10 tijdvakken hebben makkelijk te onthouden jaartallen, en de bijbehorende namen geven direct een beeld waarover het tijdvak gaat.
==> lees verder
HET KRUISPUNT WAGENINGEN
* Dr. R. Polak, directeur archeologisch centrum Auxilia, docent provinciale Romeinse archeologie, Radboud Universiteit Nijmegen – Romeinen rond Wageningen; conclusies uit lezingenreeks.
TOELICHTING
Ten tijde van het grote Romeinse Rijk gold de Rijn als de noordgrens. Dat is een zo belangrijk historisch feit, dat wij zelfs nu nog regelmatig met betrekking tot bepaalde cultuuraspecten onderscheid maken tussen het gebied ten zuiden van de grote rivieren en het gebied ten noorden daarvan. Gezien de huidige ligging van de stad Wageningen en op basis van wat nu bekend is over de loop van de Rijn, kan gesteld worden dat deze locatie geen deel heeft uitgemaakt van het Romeinse Rijk. De vraag is echter of de Rijn, waar Wageningen zich eeuwen later langs de noordoever als vestingstad zou gaan ontwikkelen, een harde scheidslijn is geweest tussen de Romeinen en de volkeren ‘boven de grote rivieren’ of dat de rivier meer als een diffuse grens moet worden beschouwd. In dat laatste geval zal de invloed van de Romeinen op beide oevers merkbaar zijn geweest, zeker als het ging om strategische plaatsen, zoals natuurlijke hoogten of kwetsbare plaatsen in de rivier (ondieptes) of plaatsen die om economische redenen van belangwaren, zoals verbindingswegen naar het noorden.
KERK OP DE WESTBERG
Voormalige parochiekerk van St. Jan de Doper (en/of kapel) op de Westberg te Oud-Wageningen
Bron: 2000-2012 KNAW/Meertens Instituut
In de 13de eeuw werd de nederzetting Oud-Wageningen op de berg verlaten. De oude kerk, gewijd aan Johannes de Doper, raakte niet geheel in onbruik, toen in 1280 de parochiekerk van Nieuw-Wageningen, aan dezelfde patroonheilige gewijd, was voltooid. Waarschijnlijk reeds in de 14de eeuw ontstond naar het reliek van het H. Kruis een jaarlijkse bedevaart met processies, die vanaf de stad naar de Westberg voerden. Aanvankelijk had deze processie het karakter van een herdenking van de translatie van de kerkrelieken van de oude naar de nieuwe parochiekerk. Aan het begin van de 15de eeuw kreeg deze processie de vorm van een kruisweg langs zeven staties. Aan het eind van de 16e eeuw kwam er een einde aan de openbare verering.